Zelf je potjes maken voor zaaien?

13 Mar 2023 in Moestuinieren

Door Lekker van Eigen Land

Afbeelding bij Zelf je potjes maken voor zaaien?

Hoe doe je dat?

Regelmatig lees ik op FB, Pinterest, Instagram of elders stukjes of zie ik vragen, forumdiscussies over hoe voorzaaien in potjes en hoe kom ik aan die potjes?
In een plastic tray met daarin 40-60 zaaivakjes? In geperste turfpotjes? in een voorkweek kasje met zaaiaarde? In de volle grond? In een koude bak? In de kas in de grond? Of in zelf gemaakte zaai-, perspotjes?

Als je wat vroeger wilt beginnen met (voor)zaaien en een voorsprong wil nemen in het voorjaar vallen een aantal opties, als je wilt (voor)zaaien direct af. Koude grond, niet verwarmde kas, of koude bak zijn dan niet geschikt. De andere opties zijn dan prima bruikbaar, maar welke gebruik je dan. Kijk je naar het gemak straks bij het overpoten, de milieubelasting van je poothulpmiddel, gebruiksgemak of wat is uiteindelijk bepalend voor je keuze.

Hier doen we het zo

4-7 jaar geleden, maakte ik veel gebruik van zelfgemaakte papieren zaaipotjes van oude kranten. Ik hergebruik dan een oude krant die ik wel onttrek aan de oudpapiercyclus, maar een krant kan slechts 7 keer hergebruikt worden omdat daarna de vezels te kort worden om nog papier van te kunnen maken. Dus wie weet is dat wel beter voor het milieu, de toepassing die ik er voor heb? De grondstof van de krant (oude kranten en bomen) wordt uiteindelijk weer (her)ingebracht in de aarde dus de houtvezels, grondstof voor het papier, zijn uiteindelijk een soort meststof geworden. Eigenlijk geef je de boom die de grondstof heeft geleverd voor de krant terug waar die vandaan kwam namelijk de aarde.
Weetje: een jaarabonnement op een krant kost de natuur gemiddeld één boom Bijvoorbeeld samen met uw buren de krant lezen scheelt al meteen 50%.

Zaaibakjes, karton, kranten, zelf,maken, moestuin, zaaien, stekken

Hergebruik grondstoffen.

Het maximaal 7 keer recyclen kost echter ook een hoop energie. De inkt uit de oude pagina’s halen is de meest kostbare en een niet zo’n eenvoudige klus. Door hergebruik als zaaipotje levert deze boom uiteindelijk een nieuw plantje.

En de inkt dan, die is toch harstikke slecht voor het milieu?
Zoals hierboven al gemeld, het verwijderen van de inkt uit oud papier is een kostbaar en lastig karwei. Tegenwoordig wordt de inkt voor een groot gedeelte van soja gemaakt. Vroeger was dat niet het geval, maar zo wordt het minder belastend voor het milieu. Inderdaad het is nog niet volledig milieuvriendelijk. Ik gebruik daarom slechts één laag papier en liefst geen volledige fotopagina’s met veel kleuren. Zelf gebruik ik hiervoor de wekelijks verstrekte regionale krant die elke woensdag bij ons in de brievenbus zit. Van elke dubbele pagina creëer ik op die manier 5 potjes en per krant heb ik dan al gauw 60-90 potjes.

Hoe werkt het dan: Ik knip een dubbele pagina in 5 stroken. Elke strook maak ik nat op een ijzeren dienblad. Ik rol deze strook dan op een houten klosje wat ik zelf heb gemaakt van een stuk rondhout (ongeveer een diameter van 4-5 cm en 6 centimeter hoog). Aan de onderkant heb ik de vorm, mijn “matrijs” mijn “mal” afgerond zodat het papieren potje makkelijker van de matrijs af te halen is. Ik laat aan de onderkant de papieren strook ongeveer 2 centimeter uitsteken die ik na het oprollen dichtvouw zodat er een potje ontstaat. Dit resultaat haal ik dan van mijn matrijs af en zet die te drogen in een kartonnen doos waar er zo’n 80-90 in kunnen. Na het drogen (iets meer dan een dag,) heb je dus een “papiermaché” potje voor elk zaadje.

Voordeel zelfgemaakte zaaipotjes

Een ander voordeel is dat ik nu elk zaadje zijn eigen groeiruimte geef, waardoor ik geen zaadjes gebruik die ik niet nodig heb. Ik kan dus tellen hoeveel bietjes, bonen, sla, andijvie etc. etc. ik wil zaaien. Ik hoef de jonge plantjes niet meer uit te dunnen. Ik gebruik dus veel minder zaad wat ook weer minder belastend is voor het milieu. In sommige gevallen kan ik nu 3-4 jaar doen met één zakje zaad, mits ik het goed bewaar (donker, afgesloten en droog)Ook hoef ik niet lastig over te poten, ik plant het zaaipotje met de opgekomen plant op de juiste plek in de moestuin, of in de kas en de krant verteert uiteindelijk in de volle grond. Bij overpoten krijgt de jonge plant toch vaak een opdonder(tje) door het uit een potje te halen en opnieuw te poten, je ziet dat vaak door wat groeistilstand de eerste paar dagen na het uit[poten in de volle grond. Dat voorkom je nu dus.Voor mij werkt dit dus heel goed en wie weet lijkt u dit ook een goede manier om voor te zaaien.

Kweekpotjes, zelf, maken, kartonnen, rolletjes, groentezaden, zaaien, moestuinieren

De potjespers

Sinds een jaar of twee gebruik ik nu ook een pers waar ik 4 potjes tegelijk kan persen. In eerste instantie had ik een 1-potjes pers, maar dat werkte voor mij niet echt optimaal. Dus nu een exemplaar wat tegelijkertijd meerdere potjes perst. Mijn pers-, zaaigrond is net als bij de papieren potjes 50% pootgrond van vorig jaar, meestal de grond van de potten met bloemen, tomaten, paprika’s die op het terras hebben gestaan of op een tafel in de koude kas aangevuld met 50% geel zand. Die mengen we en maken we redelijk vochtig. Zo heb ik ook weer per zaadje, soms 2 een eigen kweekpotje die dan ook weer ideaal kan worden uitgepoot. Mocht u een andere mening zijn toegedaan of een ander alternatief hanteren, dan een van deze twee methodes van (voor)zaaien, dan verneem ik dat graag van u.

Succes met voorzaaien.