Adenium / Woestijnroos

Adenium obesum (de courantste soort) is een vetplant die vaak wordt gehouden als kamerplant. Het is een prachtige verschijning met een zonderling gevormde, enorm verdikte stam en fraaie bloemen, die meerdere keren per jaar in groten getale aan de plant verschijnen.
De woestijnroos komt van nature voor in droge gebieden in Oost-Afrika waar ze hoogtes bereiken van 1 tot 3 meter en meer.
Hij slaat al het water dat hij nodig heeft op in zijn dikke stam. De bast is glad en grijs. De bladeren staan aan de takeinden samengedrongen. Ze zijn langwerpig met de grootste breedte nabij de top, 7-12 cm lang, 3-8 cm breed, iets vlezig, aan de bovenkant glanzend donkergroen en aan de onderkant lichter groen en dof.
De bloemen staan in groepen aan de top van de tijdens de bloeitijd meestal bladerloze takken. De bloemen zijn 5 cm breed.
In de huiskamer heeft Adenium obesum weer een andere verschijning. De omstandigheden zijn hier namelijk veel milder: meer water, minder heet, minder droge lucht en bovenal minder verschroeiend hete zon. Ze hebben daardoor veel meer frisse groene blaadjes. Jonge planten hebben bovendien amper een verdikte stam.
Van Adenium obesum zijn vele hybriden en cultivars verkrijgbaar. Gewoonlijk zijn die naamloos. De verschillende varianten hebben een langere bloei, bossigere groei, of zijn in het algemeen gemakkelijker te verzorgen. Ook zijn er soorten met andere bloemkleuren: de echte woestijnroos heeft bloemen met rode randen met een lichtroze of witte binnenkant, maar je vindt ze ook met gele, paarse, oranje of groenige bloemen, of met gestreepte combinaties daarvan. Ook adeniums met gevulde bloemen in plaats van de normale vijfbladige bloemen zijn verkrijgbaar.
Let op: het waterige melksap dat Adenium obesum bij beschadiging in ruime hoeveelheden laat vloeien uit de bladeren, stam en wortels, is zeer giftig bij consumptie en kan irriterend zijn bij aanraking. Je moet daar dus mee oppassen bij handelingen zoals verpotten en snoeien.
Er zijn geen speciale maatregelen nodig om Adenium obesum aan het bloeien te krijgen; bij een goede verzorging gebeurt het veel en vaak, eigenlijk het gehele jaar door. Het belangrijkste is dat de plant voldoende licht en warmte krijgt. Ook heel jonge planten kunnen al bloeien.
Plantvoorschriften algemeen
Deze planten zijn te koop in de meeste tuincentrums. Kies enkel gezond uitziende exemplaren en het liefste met een grote verdikte wortel/stam, want het kan soms even duren voordat die significant groter groeit in de huiskamer.
Een goede potgrond is belangrijk, want als het grondmengsel onvoldoende doorlatend is ligt wortelrot op de loer. Neem dus liever geen standaard potgrond, maar een mix voor cactussen en succulenten (of iets dergelijks).
Deze planten moeten zo licht mogelijk staan, maar bescherm jongere exemplaren in de zomer tegen directe middagzon. Die kan de bladeren en soms zelfs ook de stam verbranden. Minder zon en zelfs halfschaduw wordt ook verdragen, maar dan groeit en bloeit deze kamerplant slechts matig.
Het beste staat Adenium obesum het hele jaar door in een verwarmde kamer, op een temperatuur tussen de 18 en 30 graden.
De plant is verder niet bijzonder kwetsbaar voor lage temperaturen. Langere periodes van 10 tot 12 graden worden vaak prima verdragen, en korte tijd temperaturen tot nabij het vriespunt zijn zelden fataal. Het is echter wel zo dat de woestijnroos een rusttijd zal nemen als de maximumtemperatuur voor langere tijd niet boven de 15 tot 18 graden uitkomt. Dan stoot hij alle bladeren af en komt de groei stil te vallen.
Dat ziet er dramatisch uit – plotseling worden alle blaadjes geel, waarna ze afvallen – maar het is voor de woestijnroos geen enkel bezwaar, mits je de watergift tot een absoluut minimum beperkt. Vaak is de kale plant die resulteert wel een minder aantrekkelijk gezicht. Als de temperatuur weer hoger wordt begint de plant vanzelf weer nieuwe bladeren te ontwikkelen, en kun je ook weer meer water gaan geven.
Onderhoud
Je kunt deze planten behandelen als echte cactussen, en ze zeer weinig water geven. Dat is de minst risicovolle verzorging. Ze zullen dan echter ook zeer matig groeien.
Met wat meer water kan Adenium obesum in warme perioden een stevige groei vertonen. Je mag in dat geval ook rijkelijk voeding geven. Wekelijks een dosis vloeibare plantvoeding (universeel of voor cactussen en vetplanten) is gewoonlijk niet overdreven bij jonge planten.

Bij een goede verzorging kan Adenium obesum vele jaren oud worden in huiskamercultuur. Ze kan dan zelfs te groot worden en dan is snoeien een prima optie, want daar reageren ze vaak goed op.
Je kunt natuurlijk ook wat minder ingrijpend snoeien, bijvoorbeeld eenvoudigweg om de plant tot een iets bossiger groei te dwingen. In dat geval is het verstandig om uitsluitend te toppen: de bovenste paar centimeter nieuwe uitgroei van een tak te verwijderen. Dat geeft namelijk niet alleen de grootste kans op vertakken, maar is ook veel minder een aanslag op het gestel van de adenium. En je kunt het veel vaker doen dan een ingrijpende snoeibeurt.
Verpotten
Adeniums ontwikkelen een heleboel wortels, en als je een goede groei vol wilt houden moet je goed groeiende planten jaarlijks verpotten. Het is van belang om een niet al te fragiele of kostbare pot te gebruiken, want soms is de groei zo onstuimig dat de dikke wortels een pot splijten. Kies de pot het liefste tamelijk breed en ondiep. Haal vervilte wortels goed los voordat je de plant in de nieuwe pot zet.
Als je een plant hebt die zijn caudex (verdikte stam) vooral ondergronds ontwikkelt, heb je bij het verpotten een uitgelezen kans om die naar boven te halen. Het is beter om elke paar jaar in één keer een heel stuk naar boven te halen dan elk jaar een klein beetje. De caudex groeit ondergronds namelijk het hardst. Bovendien is het gedeelte dat net naar boven is gehaald erg kwetsbaar voor brandende zon.
Verpotten doe je het best in de lente.
Tip: als je plant groot genoeg is, kun je hem het beste niet meer in een (veel) grotere pot verpotten. De meeste soorten kunnen namelijk te groot worden voor de huiskamer. De wortelruimte beperken is een gemakkelijke manier om de groei af te stoppen, terwijl de plant er niet of nauwelijks onder lijdt.
Vermeerderen
Vermeerderen kan door zaaien of stekken. Beide methodes gaan relatief gemakkelijk. Zorg het liefste voor een warme plek (20 graden of meer) uit de zon en losse, zanderige grond. Zowel de zaden als de stekken zullen al binnen enkele weken wortels aanmaken.
De plantjes uit zaden zullen het snelst groeien en ontwikkelen ook de fraaiste, meest bovengrondse caudex.
Gebruik voor stekken het liefste stengeluiteinden van een centimeter of 15 tot 20 lang. Laat ze eerst enkele dagen drogen voordat je ze in de grond steekt.
Ziekten
De woestijnroos is over het algemeen niet vatbaar voor ziektes en plagen. Zo nu en dan krijgen ze wolluis. Hoewel het lang kan duren voordat de plant daar merkbaar van achteruit gaat kun je dat toch het beste direct aanpakken met een biologisch bestrijdingsmiddel. Volg de aanwijzingen op de verpakking.

Soms gaan beschadigde stengels aan het uiteinde rotten. Snoei ze dan terug tot in gezonde delen, want anders kan de verrotting zich tot diep in de plant voortzetten.