De Vlier (die van flierefluiter)

Oudhollands gewas

Volgens mij een nauwelijks gecultiveerde bessensoort, in Nederland, die toch al van de vroege middeleeuwen om en rond de hoeves veelvuldig voor kwam. Een echte boerenplant zou je wel kunnen zeggen. Misschien nooit echt gecultiveerd omdat ze niet geschikt zijn om te plukken en dan direct te eten. Ze moeten altijd eerst gekookt worden om te kunnen eten ( vlierbessen bevatten namelijk de licht giftige stof sambunigrine, welke verdwijnt bij het koken dan)en je kan er heerlijke gezonde jam, en andere dingen (siroop) van maken

Je behoeft ze niet of nauwelijks te snoeien. Maar overhangende takken over andere gewassen, je paadje etc. te veel takken in het midden van de struik schurende takken etc. mogen gerust verwijderd worden

Wanneer en hoe vlierbes snoeien

Als je hem wilt snoeien doe dat dan als al het blad van de vlierbes is verdwenen, dit is meestal in het najaar of vroeg in het voorjaar. Het is niet raadzaam om zomaar in het wilde weg stukjes van de vlierbes te snoeien, want dit komt niet ten goede van de struik/boom. Als je veel nieuwe uitlopers uit de grond hebt mag je ook daar gerust wat van weg snoeien en natuurlijk kan het beste de zieke en dode takken ook verwijderen.. Maar snoei altijd zo dat er overal zo veel mogelijk licht bij de overgebleven takken kan komen. Dit bevordert het blad en vruchten groei van de vlier. Bij een wat grotere struik/boom kun je het beste ook de de takken afsnoeien, die dit jaar bessen hebben gegeven.

Bloeiwijze

Houdt bij al uw snoeiwerk van de vlier wel rekening met feit dat ze op 2 jarig hout bloeien. Als u de vlierbes elk jaar uitdunt, zal de vlierbes altijd blijven bloeien. Als u een vlierbes tot boom wil snoeien houdt dan vanaf het begin daar rekening mee. Laat een “stam” staan begeleidt die met leidstok(ken) en laat daar dan takken uitlopen en snoei de rest weg. Dit gaat wel ten koste van de oogst in de beginjaren.

en nog meer:

Op 18 januari 2020 heb ik onderstaande al geschreven over de vlierbes

De vlier (het miskende talent, de onbeminde: boom, struik) Op een wat wisselvallige zaterdagmiddag, wat het weer betreft, als ik in de schuur buisjes sta te zagen/opboren van gesnoeide vlierbestakken voor een nieuw insectenhotel wat ik voor de lente wil hebben afgerond, komt ineens de gedachte bij mij naar boven. Wat een gewone boom, struik toch ook weer heel bijzonder kan maken.

Toepassing

Ik kan namelijk wel 6 toepassingen bedenken van die Vlierbes. Van de bloesem kun je prima siroop maken en die bloesem is ook heel aanlokkelijk voor de insecten, die dan ook weer onze fruitbomen, struiken en planten en overige gewassen bevruchten. De bessen zijn prima om jam mee te maken, wat wij dan ook jaarlijks doen toch gauw een potje of 8-10 als het lukt en ook vogels zijn erg gek op de bessen en die vogels nuttigen dan weer slakken, rupsen en insecten. Ook sap van de bes is een echte delicatesse. De bes moet je voor gebruik wel even koken, want anders is die giftig.

Van het snoeihout zaag ik dan weer de buisjes voor het insectenhotel, omdat de merg van de vlier zacht is kan ik dat heel makkelijk uitboren. In sommige laat ik het merg gewoon zitten omdat er ook insecten zijn die dit graag zelf doen. En als laatste toepassing had ik bedacht dat de te kleine stukjes, de kromme stukjes en de rest van het snoeihout prima te gebruiken als aanmaakhoutjes of in de houtril (een smalle takkenhoop die wordt gemaakt van in de lengte opgestapelde takken, snoeiafval en hakhout). Deze dient bij ons als erfafscheiding en om de honden in de tuin te houden. Zo’n houtril is dan ook weer een prima schuilplek voor vogels, insecten en ook egels schijnen er gebruik van te maken. In de herfst laten we het opgewaaide blad er ook tegen aan liggen voor de egels. (Van oorsprong hadden houtril als functie: het wild buiten en het vee binnen de landbouwpercelen te houden.

Geneeskrachtig?

Mijn Eega zei: er is nog veel meer mogelijk, je kan er ook nog fluitje van maken van het snoeihout. Nou kan ik niet (blok)fluiten en zij wel dus ik snap dat ik die associatie, link niet had gemaakt. De geur van de bladeren zou evenals walnoten muggen verdrijven en er worden ook genezende krachten aan toegeschreven, maar dan moet je maar even op Wikipedia of het internet gaan zoeken zei ze.

En inderdaad daar ontdekte ik nog meer toepassingen van de vlierbes: kransen op de hoofden van paarden om vliegen weg te houden. Hippocrates (400 VC) noemde de vlier zijn medicijnkastje en in de middeleeuwen werd de vlier gebruikt door kruidengenezers, kwakzalvers, farmaceuten en medici. En ook tegenwoordig bij verkoudheid, griep etc. wordt vaak de vlier genoemd als geneeskrachtig.

In de keuken

En verder heel veel toepassingen in de keuken. Haast te veel om hier over te nemen. Wil je meer weten, kijk dan zelf anders even op Wikipedia. Oftewel De vlier, (zo veelzijdig in gebruik) mag niet ontbreken bij: Lekker van eigen land. En daarom hebben we naast een aantal wilde die overhangen van het bos van de buren en ook van plukken en snoeien van overhangende takken er sinds 2 jaar ook 5 aangeplant. Maar tot nog toe hebben ze nog geen oogst geleverd, maar dat komt nog wel.

Mijn vorige Colomn: Romanesco, Broccoli uit Rome

Binnenkort weer een nieuwe column

Meer lezen kijk dan op mijn pagina op FB: Lekker van Eigen Land